ಗ್ಯಾಂಡಿ-ಗಾಂಧಿ ಆಗಿರುವ ರೋಚಕ ಸತ್ಯ.

ಸೋನಿಯಾಗಾಂಧಿ, ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಸೇರಿದಂತೆ ಇಂದಿರಾ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರು ಬರಲು ಕಾರಣವೇನು ? ಇದರ ಸುತ್ತ ಅಂತೆ-ಕಂತೆಗಳ ಕಥೆಗಳು ಸಾಕಷ್ಟು ಹೊರಬಂದಿದೆ. ಕೆಲವರು ಹೇಳುವ ಫಿರೋಜ್‍ನನ್ನು ಮಹಾತ್ಮ ಗಾಂಧಿ ದತ್ತು ಪಡೆದಿದ್ದರು. ನೆಹರು ಮಗಳು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸಿ ಮದುವೆ ಆಗಿದ್ದರಿಂದ ನೆಹರು ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ ಅಂತ ವಾದಿಸುವವರ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಬಹಳ ಇದೆ. ಆದರೆ 2ನೇ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 1869 ರಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಲ್ಲಿ ವಕೀಲ ವೃತ್ತಿ ಮತ್ತು ಹೋರಾಟ ನಂತರದ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಆಗಮಿಸಿ ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಸಂಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಶಾಂತಿಯುತ ಹೋರಾಟದಿಂದ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾದ ಗಾಂಧಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೂ ನೆಹರೂ ಆಗಲಿ, ಫಿರೋಜ್ ಕುಟುಂಬಕ್ಕಾಗಿ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲ. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರಿಗೆ ಮಕ್ಕಳು ಇದ್ದು ತಮ್ಮ 36ನೇ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಸನ್ಯಾಸತ್ವ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ನಂತರ ಯಾರನ್ನು ದತ್ತು ಪಡೆಯಲಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾದರೆ ಫಿರೋಜ್ ಮುಂದೆ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರಾಗಿ ಗಾಂಧಿ ಸೇರಿದ್ದು ಹೇಗೆ ತಿಳಿಯಬೇಕಾದರೆ ಫಿರೋಜ್‍ನ ಇತಿಹಾಸ ತಿಳಿಯಬೇಕು. 12ನೇ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 1912 ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬೈನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಫಿರೋಜ್ ಗುಜರಾತ್ ಮೂಲದ ಪಾರ್ಸಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರು. ಈ ಪಾರ್ಸಿಗಳು ಮುಸ್ಲಿಮರಲ್ಲ ಇವರದೊಂದು ಜೋರಾಸ್ಟ್ರಿಯನ್ ಧರ್ಮ ಪರ್ಷಿಯಾ ದೇಶ ಇಸ್ಲಾಂನ ಆಕ್ರಮಣಕ್ಕೆ ಒಳಗಾದಾಗ ಬದುಕು ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಸಲುವಾಗಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಂದು ಇಲ್ಲಿಯೇ ನೆಲೆ ನಿಂತು ಭಾರತೀಯರಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಭಾರತೀಯರಾದರು. ಪರ್ಷಿಯಾದಿಂದ ಬಂದಿದ್ದರಿಂದ ‘ಪಾರ್ಸಿ’ಗಳು ಅಂತ ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು. ಪಾರ್ಸಿ ಕುಟುಂಬದ ಜೆಹಾಂಗೀರ್ ಫೆರಾಜೋನ್ ಗ್ಯಾಂಡಿ ಮತ್ತು ರತಿಮಾಯಿಯ ಮಗ ಫಿರೋಜ್ ಜೆಹಾಂಗೀರ್ ಗ್ಯಾಂಡಿ ಫಿರೋಜ್ ತಂದೆ ಇಂಜಿನೀಯರ್ ಆಗಿದ್ದರೂ ಈ ಕಾರಣದಿಂದ ಕೆಲಸದ ನಿಮಿತ್ತ ಗುಜರಾತಿನಿಂದ ಮುಂಬೈಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಸಿದರು. 1930 ರಲ್ಲಿ ಫಿರೋಜ್ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಧುಮುಕಿದರು. ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ಸಿನ ಯುವ ದಳವಾದ ‘ವಾನರ ಸೇನೆ’ಯ ಸದಸ್ಯರಾದರು. ಇದು ಕೂಡ ತಂದೆಯ ಮರಣಾ ನಂತರ ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಅಲಹಾಬಾದ್ ತಾಯಿಯ ಜೊತೆಗೆ ನೆಲೆಸಿದಾಗ ನಡೆದ ಘಟನೆ. ಈ ‘ವಾನರ್ ಸೇನೆ’ ಸಕ್ರಿಯ ನಾಯಕಿ ಇಂದಿರಾ ಅಥವಾ ಜವಾಹರಲಾಲ ನೆಹರೂ ಅವರ ಪ್ರೀತಿಯ ಪ್ರಿಯದರ್ಶಿನಿ ಇಬ್ಬರ ಮಧ್ಯ ಪರಿಚಯವಾಗಿ ಆತ್ಮೀಯತೆ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಫಿರೋಜ್ ಇಂದಿರಾ ಪ್ರಿಯದರ್ಶಿನಿ ನೆಹರು ಅವರಿಗೆ 16 ವರ್ಷ ಇರುವಾಗಲೇ ಪ್ರೇಮ ನಿವೇದನೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಸರಳ ಆಕರ್ಷಕ ಫಿರೋಜ್‍ನ ಪ್ರೇಮದಲ್ಲಿ ಇಂದಿರಾ ಸಿನಿಮೀಯ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ತೇಲುತ್ತಾರೆ. ಇತ್ತ ನೆಹರೂಗೆ ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಬಾರಿ ವಿರೋಧ ಇರುತ್ತದೆ. ಇವರ ಪ್ರೀತಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ.

ಈ ಮಧ್ಯ ಭಾರತ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟವು ತೀವ್ರಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಗಾಂಧಿ, ನೆಹರೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವರು ಹೋರಾಟ ಜೈಲು ಅಂತ ಕುಟುಂಬಗಳಿಂದ ದೂರ ಉಳಿಯುತ್ತಾರೆ. ಇಂದಿರಾನ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಫಿರೋಜ್ ಮನೆಗೆ ಬರಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆರೋಗ್ಯದ ಸಮಸ್ಯೆ ಮತ್ತು ಮಾನಸಿಕ ಖಿನ್ನತೆಯಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿದ್ದ ಇಂದಿರಾ ಅವರ ತಾಯಿ ಕಮಲಾ ನೆಹರು ಅವರ ಆತ್ಮೀಯತೆ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡು ಅವರ ಸೇವೆ ಮಾಡುತ್ತಾ ಫಿರೋಜ್ ಬಹುಕಾಲ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ಕಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ನೆಹರು ಅವರ ಮನವಿಯ ಮೇರೆಗೆ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಕೂಡ ಫಿರೋಜ್‍ನನ್ನು ಕರೆದು ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಆದರೂ ಇಂದಿರಾ ಮತ್ತು ಫಿರೋಜ್ ಅವರ ಮಾತನ್ನು ಒಪ್ಪುವುದಿಲ್ಲ. ಜೊತೆಗೆ 26 ಮಾರ್ಚ್ 1942 ರಲ್ಲಿ ಮದುವೆ ಆಗುತ್ತಾರೆ. ಫಿರೋಜ್ ಗ್ಯಾಂಡಿ ಅವರಿಗೆ ಎಂ.ಕೆ. ಗಾಂಧಿಯವರ ಅಪರಾಧವಾದ ಅಭಿಮಾನ, ಭಕ್ತಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಅಭಿಮಾನ ಮತ್ತು ಭಕ್ತಿ ಸೂಚಕವಾಗಿ ಫಿರೋಜ್ ತನ್ನ ಹೆಸರಿನ ಮುಂದೆ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಅಂತ ಸೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಅಥವಾ ಕಾನೂನಿನ ಮಾನ್ಯತೆ ಇಲ್ಲದಿದ್ದಾಗಲೂ ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಫಿರೋಜ್ ಗಾಂಧಿ ಅಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧಿ ಪಡೆಯುತ್ತಾರೆ. ಇವರನ್ನು ನೆಹರು ತಮ್ಮ ಕೊನೆಯ ಕ್ಷಣದವರೆಗೂ ವಿರೋಧಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿದ್ದಾರೆ. ಹಾಗೇ ಫಿರೋಜ್ ಕೂಡಾ ಮೊದಲ ಹಣಕಾಸು ಹಗರಣವನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತಂದ ಕೀರ್ತಿಗೆ ಪಾತ್ರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
ಕಮಲ ನೆಹರೂ ಸಂಬಂಧದ ಬಗ್ಗೆ ಅನುಮಾನಗಳು ನೆಹರೂ ವಿರುದ್ಧ ಹಗರಣಗಳನ್ನು ಬೆಳಕಿಗೆ ತರಲು ಪ್ರಯತ್ನ. ಈ ಎಲ್ಲಾ ಕಾರಣಗಳಿಂದ ಇಂದಿರಾ ಮತ್ತು ಫಿರೋಜ್ ಗಾಂಧಿಯ ಸಂಬಂಧಗಳು ಹಳಸುತ್ತವೆ. ಸಮಾಜವಾದಿ ವಿಚಾರಗಳು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲೇ ಅಂದರೆ 1930 ರಲ್ಲೇ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಹೆಸರನ್ನು ಫಿರೋಜ್ ತನ್ನ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತಾನೆ. ಫಿರೋಜ್‍ನನ್ನು ಒಪ್ಪಂದ ನೆಹರೂ ಕುಟುಂಬ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಅಡ್ಡ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಇಷ್ಟು ವರ್ಷ ರಾಜಕೀಯ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ನೆಹರೂ ಕುಟುಂಬ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಕುಟುಂಬವಾದರೂ ಕೂಡಾ ಫಿರೋಜ್ ಪಾರ್ಸಿ ಆಗಿದ್ದರಿಂದ ಇವತ್ತಿನ ಗಾಂಧಿ ಕುಡಿಗಳು ‘ಪಾರ್ಸಿ’ಗಳೇ ಹೊರತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಲ್ಲ. ಫಿರೋಜ್ ಉತ್ತಮ ಸಮಾಜವಾದಿ ಚಿಂತಕ, ಭ್ರಷ್ಟಾಚಾರದ ವಿರೋಧಿ 1960ರಲ್ಲಿ ಹೃದಯಾಘಾತದಿಂದ ನಿಧನರಾದರು. ಈಗ ಗಾಂಧಿ ಕುಟುಂಬಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧವಿಲ್ಲದವರು ‘ಗಾಂಧಿ’ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ಇತಿಹಾಸ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಗೊತ್ತು ಹಾಗಾದರೆ ‘ಗಾಂಧಿ’ ಬಳಸುವುದು ಎಷ್ಟು ಸರಿ ?